Brancheorganisaties
Bedrijven (het management) kunnen voor ondersteuning terecht bij hun brancheorganisatie. Brancheorganisaties zijn veelal werkgeversorganisaties die een belangrijk deel van de branche kunnen vertegenwoordigen. Een belangrijke activiteit van brancheorganisaties is het voeren van cao-onderhandelingen (een cao is een collectieve arbeidsovereenkomst) met werknemers en het lobbyen voor de belangen van de branche of sector bij de politiek en de overheid.
Vakbonden
Werknemers kunnen lid worden van een vakbond. Vakbonden onderhandelen namens de leden met de werkgever of daarvoor aangewezen partij, zoals de werkgeversorganisatie uit de branche, over collectieve arbeidsvoorwaarden, werkomstandigheden en meer in het algemeen de rechten en plichten van de werknemers. Dit kan leiden tot een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO). Ook treedt de vakbond op om de belangen van leden te behartigen bij bijvoorbeeld ontslag en reorganisatie, en kunnen vakbonden (arbeids)juridische bijstand en advies geven aan hun leden. Ook komt de vakbond meer in het algemeen op voor de verdediging van de geldende maatschappelijke waarden en normen ten aanzien van mens en arbeid.
Brancheorganisaties en vakbonden hebben ook onderling overleg over veiligheid en gezondheid. De afspraken die zij maken kunnen ze vastleggen in de ‘arbocatalogus’: een verzameling maatregelen en oplossingen voor arbeidsomstandigheden in de betreffende branche. Bedrijven en werknemers kiezen de maatregelen en oplossingen die voor hun branche of sector relevant zijn . In de arbocatalogus staan voorbeelden van ‘goede praktijken’: manieren waarop binnen de branche op een handige manier aan de regels kan worden voldaan. De arbocatalogus wordt getoetst door de Inspectie SZW: als een werkgever vervolgens de maatregelen uit de arbocatalogus toepast, dan weet hij/zij dat daarmee tenminste wordt voldaan aan de wettelijke eisen. Maar een werkgever mag altijd een andere maatregel dan de arbocatalogus aangeeft, maar dan moet de werkgever wel aantonen dat de door hem/haar gekozen even goed is als de maatregel uit de arbocatalogus.
Centrale werknemers- en werkgeversorganisaties
Op nationaal niveau werken de werknemersorganisaties (vakbonden) samen in 3 vakcentrales: FNV, CNV en VCP. Vakcentrales zijn de overkoepelende werknemersorganisaties. Op Europees niveau zijn ze aangesloten bij de het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV) of European Trade Union Confederation (ETUC). Werkgevers werken op nationaal niveau samen in werkgeversorganisaties de AWVN, VNO-NCW, LTO-Nederland en MKB-Nederland. Hierbij zijn (branche)organisaties aangesloten. Deze overkoepelende organisaties hebben regelmatig overleg met de overheid en met elkaar. De ervaringen van de afzonderlijke brancheorganisaties en vakbonden komen bij elkaar in deze overkoepelende instanties. Naast belangenbehartiging is voorlichting over – en uitwisseling van – die ervaringen een kerntaak van deze organisaties.
Verzekeraars
Werkgevers kunnen zich tegen veel zaken verzekeren, bijvoorbeeld met een verzuimverzekering, een brandverzekering of een aansprakelijkheidsverzekering . Daarbij keert de verzekeraar geld uit aan de werkgever op het moment dat de werknemer ziek is geworden. Eigenlijk is dit het afdekken van het risico van de loondoorbetaling van de werknemer bij ziekte. Dit soort verzekeraars wordt ook wel schadeverzekeraars genoemd. Zij werken samen in de brancheorganisatie Verbond van Verzekeraars. Deze verzekeraars kunnen in hun polisvoorwaarden eisen stellen aan de arbeidsomstandigheden of de veiligheid van hun polishouders (bedrijven). Zo kunnen zij eisen dat in geval van een brandverzekering er bijvoorbeeld brandpreventiemaatregelen worden genomen in de vorm van een sprinklerinstallatie.
Werknemers moeten een ziektekostenverzekering sluiten. Werkgevers kunnen hun werknemers collectieve ziektekostenverzekeringen aanbieden. Deze collectieve ziektekostenverzekeringen sluiten werkgevers of branches af met zorgverzekeraars. Deze zorgverzekeraars hebben zich verenigd in de brancheorganisatie Zorgverzekeraars Nederland. Zorgverzekeringen kunnen bepalingen bevatten die werknemers kunnen helpen bij bijvoorbeeld het stoppen met roken of het bevorderen van de gezondheid
SER en StvdA
Het overleg tussen de sociale partners en de overheid op centraal niveau vindt plaats in de SER (Sociaal Economische Raad) en de StvdA, (Stichting van de Arbeid). De SER, met daarin naast werkgevers en werknemers ook door de overheid aangewezen onafhankelijke deskundigen (kroonleden) en overheidsvertegenwoordigers, geeft gerichte adviezen aan de overheid. De Stichting van de Arbeid is het nationale platform voor overleg tussen de sociale partners voor het bevorderen van goede arbeidsverhoudingen.
Uitgevers en opleiders
Commerciële uitgeverijen spelen een belangrijke rol bij de verspreiding van kennis over arbo-zaken. Naast het vullen en delen van online en gedrukte media organiseren zij bijeenkomsten, congressen en soms opleidingen.
Ook zijn er diverse organisaties die opleidingen verzorgen over gezond en veilig werken. Bijvoorbeeld voor preventiemedewerkers, BHV-er en OR-leden.
Dienstverleners voor veilig en gezond werken
Een werkgever heeft de keuze uit een breed aanbod aan dienstverlenende instellingen op het gebied van veilig en gezond werken. O.a. voor het laten toetsten van een RI&E en de ziekteverzuimbegeleiding heeft de werkgever de keus uit het inhuren van specialisten van een gecertificeerde arbodienst (dit kan ook een interne arbodienst zijn) of kan gebruik gemaakt worden van een gecertificeerde arbodeskundige die niet bij een arbodienst is aangesloten (maatwerkregeling: alleen als dit geregeld is via de CAO of is goedgekeurd door de werknemersvertegenwoordiging). Een lijst van gecertificeerde arbodiensten staat op de website van het SBCA. Arbodiensten dienen de volgende disciplines in dienst te hebben: bedrijfsarts, arbeidshygiënist, hogere veiligheidskundige en een arbeids- en organisatie deskundige. Daarnaast kan een bedrijf zich laten bijstaan voor advies op allerlei andere gebieden door adviseurs die niet gecertificeerd zijn. Dit is geen verplichting volgens de Arbowet.
Een belangrijke speler is OVAL. Deze brancheorganisatie waarin o.a. Arbodienstverleners als Reïntegratiebedrijven onder zijn gebracht biedt informatie, ondersteuning en begeleiding aan. Bovendien is OVAL de drijvende kracht achter het keurmerk Blik op werk, waarin o.a. keurmerken voor arbodiensten en reïntegratiediensten zijn opgenomen.
Beroepsverenigingen
Er is een flink aantal verenigingen van professionals die bij veilig en gezond werken betrokken zijn. Zij zijn noodzakelijk voor het uitwisselen van informatie tussen vakgenoten onderling, maar spelen ook een grote rol in de communicatie met de overheid en werkgevers- en werknemersorganisaties.
Allereerst betreffen het organisaties van de geregistreerde/gecertificeerde deskundigen:
- De Nederlandse Vereniging voor Arbeids-en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB)
- Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne (NVvA)
- Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NVVK)
- Beroepsvereniging voor Arbeids-en Organisatiedeskundigen (BA&O)
De laatste drie organisaties zijn verenigd in de stichting PPM. Daarnaast werken de beroepsorganisaties samen aan arbokennisdossiers.
Andere beroepsverenigingen zijn:
- Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland Arboverpleegkundigen (V&VN Arboverpleegkundigen)
- Human Factors NL vereniging voor ergonomie
- Nederlands Instituut van Psychologen (NIP)
- Organisatie voor Vitaliteit, Activering en Loopbaan (OVAL)
- Beroepsvereniging van Arbo Adviseurs (BvAA) (m.n. voor preventiemedewerkers)
- Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW)
- Nederlandse Vereniging voor Bedrijfsfysiotherapeuten (NVBF)
- Nederlandse Vereniging voor Ergotherapie
- Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen